Mục tiêu mà Đảng ta hướng tới là xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thật sự tiên phong, gương mẫu, gần dân, sâu sát cơ sở, có trách nhiệm cao với nhiệm vụ, có phẩm chất đạo đức cách mạng, có ý thức tổ chức kỷ luật và năng lực hoàn thành các công việc được giao, có bản lĩnh chính trị vững vàng trước mọi khó khăn, thử thách… Để thực hiện mục tiêu ấy, Đảng ta có nhiều chủ trương, giải pháp thiết thực. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên được Đảng ta nhấn mạnh, làm rõ trong nhiều nghị quyết, chỉ thị, quy định. Quán triệt và thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, từng tổ chức cơ sở đảng đã cụ thể hóa thành các kế hoạch, chương trình hành động phù hợp với thực tiễn và nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị, địa phương mình nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên.

Nhìn tổng thể cơ bản đội ngũ đảng viên của Đảng luôn vững vàng bản lĩnh; tiên phong, gương mẫu đi đầu trong hoạt động thực tiễn; năng động, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ, chức trách và công việc được giao; tác phong, lối sống trong sạch, lành mạnh, nhân văn; thực sự là chiến sĩ đi đầu phấn đấu, cống hiến vì lợi ích của mọi giai cấp, mọi tầng lớp trong xã hội; tích cực góp phần xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên. Đúng như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Bằng chính bản lĩnh, nghị lực, trí tuệ, lý luận tiên phong; bằng đường lối đúng đắn mang lại lợi ích thiết thân cho nhân dân, cho đất nước; bằng sự nêu gương, hy sinh quên mình, phấn đấu không mệt mỏi của đội ngũ cán bộ, đảng viên; bằng một tổ chức đoàn kết, thống nhất chặt chẽ, vững chắc; bằng mối liên hệ máu thịt với nhân dân…”, Đảng ta đã xác lập, củng cố và ngày càng nâng cao vai trò lãnh đạo, sức mạnh và uy tín của mình. Đội ngũ đảng viên của Đảng là một trong những nhân tố quyết định sự tồn tại, phát triển lớn mạnh và việc thực hiện vai trò lãnh đạo của Đảng.

Bên cạnh đại đa số đảng viên vẫn giữ gìn được phẩm chất đạo đức cách mạng, vị trí, vai trò và uy tín lãnh đạo, nhưng vẫn có một bộ phận không nhỏ đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Thực tế ấy không phải bây giờ Đảng ta mới nhận thấy. Nguy cơ tha hóa của đảng viên đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh cảnh báo và chỉ ra ngay sau khi nước nhà giành được độc lập.

Những năm gần đây, do tác động bởi nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, tình trạng suy thoái trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên diễn biến ngày càng phức tạp. Từ chỗ trước Đại hội XI, Đảng ta chỉ đánh giá “một bộ phận”, nhưng đến Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI, Đảng ta chỉ rõ: “Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống…”. Trong văn kiện Đại hội XII, Đảng ta một lần nữa chỉ rõ: “Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên chưa bị đẩy lùi; có mặt, có bộ phận còn diễn biến phức tạp hơn”. Trong văn kiện Đại hội XIII, Đảng ta tiếp tục chỉ ra rằng: “Việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của một số cán bộ, đảng viên chưa thường xuyên, nền nếp, vẫn còn tình trạng nói không đi đôi với làm; không tuân thủ nguyên tắc của Đảng, quan liêu, tham nhũng, lãng phí, cá nhân chủ nghĩa… việc đấu tranh với các biểu hiện lệch lạc về đạo đức, lối sống chưa mạnh mẽ. Tự phê bình và phê bình ở một số nơi còn hình thức; tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm còn diễn ra ở nhiều nơi”. Đảng ta nhận định rõ tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ đảng viên đã tác động làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng; nếu không được sửa chữa sẽ là thách thức đối với vai trò lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong của chế độ.

Nhằm kiên quyết đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng ấy, củng cố niềm tin của đảng viên và của nhân dân, Đảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, quy định, trong đó có Quy định về những điều đảng viên không được làm. Tuy nhiên, việc quán triệt và tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, quy định ấy của các tổ chức đảng và đảng viên chưa nghiêm, một số nơi còn buông lỏng...

Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương 4 khóa XIII nhận thấy nội dung của các nghị quyết, chỉ thị, quy định đã ban hành đến nay cơ bản vẫn còn phù hợp và đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lý, giáo dục và rèn luyện đội ngũ đảng viên. Nhưng thực tiễn luôn biến đổi, vận động không ngừng. Trước yêu cầu mới của tình hình nhiệm vụ, Ban Chấp hành Trung ương nhận thấy cần thiết phải bổ sung, hoàn thiện thêm một số nội dung quan trọng về rèn luyện tư tưởng chính trị, giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên. Việc bổ sung, hoàn thiện này không ngoài mục đích góp phần ngăn ngừa, khắc phục một cách mạnh mẽ và quyết liệt hơn những biểu hiện suy thoái, tiêu cực của cán bộ, đảng viên; giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương của Đảng. Cùng với đó Đảng ta cũng nhận thấy, có một số nội dung qua thực tiễn chưa đầy đủ, rõ ràng, có nội dung khó áp dụng, gây khó khăn khi phải xem xét vi phạm của cán bộ, đảng viên; có nội dung quy định của Đảng và Nhà nước đã thay đổi, do đó cần phải được bổ sung, sửa đổi cho phù hợp với tình hình mới.

Nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên luôn là một yêu cầu nhiệm vụ thường xuyên, liên tục, cấp bách thuộc về công tác xây dựng Đảng. Đối với mỗi tổ chức cơ sở đảng, đặc biệt là tại các chi bộ - nơi đảng viên trực tiếp sinh hoạt và thực hiện nhiệm vụ thì công tác càng phải được nhấn mạnh. Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả cao nhất Nghị quyết Trung ương 4 khoá XII theo tinh thần Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII, Đảng ta đã đề ra các nhóm nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, quyết liệt.

Trước hết chúng ta cần đổi mới nội dung, phương pháp phân tích, đánh giá chất lượng đảng viên. Công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện, phát triển, sàng lọc đảng viên phải được tăng cường. Đối với những người vi phạm nghiêm trọng Điều lệ Đảng, những điều đảng viên không được làm và pháp luật Nhà nước, cần kiên quyết đưa ra khỏi Đảng.

Mặt khác, trong mọi hoạt động của các cấp ủy, tổ chức đảng phải cần phải giữ vững nguyên tắc tập trung dân chủ; đề cao trách nhiệm của người chủ trì lãnh đạo, chỉ đạo cơ quan, đơn vị, địa phương. Cấp ủy các cấp phải xây dựng và thường xuyên bổ sung quy chế lãnh đạo và quy chế làm việc, thực hiện nghiêm quy chế chất vấn trong sinh hoạt Đảng, bảo đảm cho mọi đảng viên đều được thực hiện quyền tham gia vào các công việc của Đảng. Công tác kiểm tra, giám sát được nhận thức đầy đủ và thực hiện nghiêm túc, góp phần phát hiện và khắc phục những khuyết điểm, thiếu sót khi mới manh nha, ngăn chặn kịp thời những hành vi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong bộ máy Đảng, Nhà nước.

Đặc biệt, phải thực hiện nghiêm, có hiệu quả cụ thể hơn nữa Quy định về những điều đảng viên không được làm mà Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII mới bổ sung, sửa đổi, hoàn thiện; kiên quyết khắc phục cho được những hạn chế, bất cập, thiếu sót trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện, đáp ứng được yêu cầu của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng nói chung và công tác quản lý, giáo dục nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên nói riêng trong tình hình mới.